…
…ceza niçindir? kimse bilmeyecekse intikamdır ve anlamsızdır. en önemlisi iyilik değildir ve adalet ile ilgisi yoktur. caydırma maksadı ile olursa cezadır ve anlamlıdır. cemiyette her insan kötülüğe meyyal olduğu için insanı çok erdemli bir mahlûk gibi değil de terbiye edilmesi gereken vahşi yanlarıyla değerlendirmek önemli. o yüzden sağlıklı cemiyet için en iyi duyuru imkânlarıyla verilen cezalar iki açıdan kıymetlidir:
birincisi, masum halk rahatlar ve kendisini güvende hisseder. sokaklarda daha rahat gezer.
ikincisi, aynı suça eğilimli olanlar korkar. evet, korku mühim. bir çocuğa tecavüz edip öldürmüş bir yaratığa ne olacağının bir önemi yoktur; kalan cemiyete ne olacağı mühimdir. böyle bir cani sıcak bir sanat geliştirme yuvasında iki yıl yatıp çıktı diyelim, o yaratık artık iyi bir insan bile olsa ki imkânsızdır, o caninin başına gelmeyenleri öğrenen diğer cani adayları her istediklerini rahatça yaparlar.
yani bu tip bir yaratığı hiçbir vicdan azabı duymadan idam etmeli devlet ve cemiyet de her istediği kanaldan bunu rahatça izlemeli ve hatta bu idam bir şekilde teşhir edilmeli ki arkadan gelecek olan yüz cani frenlensin. bir tek korku yeter yüz masum çocuğun hayatını kurtarmaya.
yani cezanın asıl maksadı olan caydırıcılık yerini bulmuş olur.
bununla ilgili en yaygın itiraz da düzgün tatbik edilme endişesi var ama tabii bu endişe her yerde seslendirilebilir ve âdil olanı savunmayı engeller. tatbikat kısmı çok başka… eğer bu denirse, geri kalan her şeyin mükemmel olduğu mu iddia edilmektedir? fikir savunulur, adı konur; tatbik edilemezse bu sefer tatbikat eleştirilir, fikir değil.
insan hayatının kutsallığı ile ilgili aşırıya varan sloganlar, toplam mutluluk ilkesine taban tabana ters görünüyor. bir caniyi yaşatmakla milyonların acı çekmesi arasında bir seçim düşünün. işte adaletin heykelinden bile görebileceğimiz gibi, seçimler çok önemli. yaşa, yaşat, tamam ama ne pahasına? her şeyin bedeli düşünülmeli. bedel… ne pahasına? şayet ücretine değiyorsa yapılır. bedel hesap edilmiyorsa hayatın bir kapalı akvaryum veya terazi olduğu unutulmuş demektir.
…
*omurga 2.etik 3.estetik acı aforizma ahlak akıl anlam aşk ben bilim cemiyet değişim doğa duygu edebiyat estetik etik evrim felsefe insan kitap mimesis mutluluk nietzsche psikoloji roman sanat sevgi sinema sosyoloji söyleşi sürü tekamül tin us varoluşçuluk zeka çürüme ölüm öteki özgürlük şair şiir şizofren
kanaatiniz nedir?