sol fraksiyonların tartıştığı bir programda, sollar birbirlerine “puşt” diye bağırmıştı.
prokaryot hücre niçin ökaryot hücreden daha az gelişmiş? sebebi ne? zarlı organeli yok. yani türkçesi, homojen bir çorba. canlılara bakın, gelişmişlik arttıkça hetorojenlik artar. kent köyden gelişkin çünkü ayrımlı, çizgili. denizanası homojen ama balığın organları var. anlatabiliyor muyum? gelişmek ayrımlı olmak, çizgili olmak demek.
osmanlı son dönemde niçin geri kaldığını tartışmıştı. buna muhtelif cevaplar verildi ama hâlâ o kriz devam ediyor. çözüm de hep askeri teknoloji hamlesinde arandı. türk ateistleri sorumluyu din sanıyor ama o da değil.
cevabım, göçebeyiz.
göçebe olmak avantaja ve dezavantaja sahip olmak demek. savaşçı olmak, eylemci olmak, dayanıklı olmak, sosyalist olmak, mimaride ve felsefede geri olmak, dünyayı ve coğrafyayı geçici görmek demek.
toplumsal olarak en mühim gelişkinlik ölçüsü bence şudur:
öteki ile diyalog kurabilme becerisi.
bu bizde son derece zayıf. muhafazakâr, getto, dışlayıcı, siz-biz deyici kafa, bizde bir toplumsal hastalık. istiyoruz ki herkes sınıfsal, ekonomik, dinsel, ırksal, bakışsal açıdan homojen olsun, eşit olsun.
denizsiz şehirlerde bu aşırıdır. uzaylı gibi bakar yerli turiste bile.
tek cinsiyet, tek üniforma, tek yaş, tek mezhep ve tek ekonomik sınıfa mensup liselerden mezun milyonlar var ve onlar yönetiyor bizi belki de.
ötekini linç etmek, parçalamak, yok etmek isteyen toplumlarda edebiyat ve felsefe, yani kültür gelişmez. ne zaman ki aynı metroda çarşaflı, lgbt, zenci, yahudi, cüce ve şii birlikte seyahat eder, muhabbet eder, o zaman bilin ki değişim başlamış.
fikrine katılmadığın hocayı dinle, inanmadığın dinin kitabını oku, öteki mezheple arkadaş ol, başka siyasi partilerin binasına gidip çay iç… yapan kaçımız? senin gibi düşünen sana ne verebilir? herkes aynı şeyi “düşünüyorsa” kimse bir şey düşünmüyor demektir.
*omurga 2.etik 3.estetik acı aforizma ahlak akıl anlam aşk ben bilim cemiyet değişim dolunay doğa duygu edebiyat estetik etik evrim felsefe insan kitap kötülük mimesis mutluluk nietzsche psikoloji sanat sevgi sinema sosyoloji söyleşi sürü tekamül tin us varoluşçuluk zeka çürüme ölüm özgürlük şair şiir şizofren
