emre timur

hanımefendi der ki: “beni bu hayata sen sürükledin!”

varoluşçu der ki: “bu hayatı seçtiğim için pişmanım.”

kurban rolü derler. esaret altında olduğumuz pozu bizi rahatlatır. güya özgürlük ister-miş gibi konuşuruz konu açılınca ama kaideler içinde tutuk olmak, uzayda savrulan yarım elma olmaktan yeğdir. hürriyet sonsuzken ne yapılır ki? tüm eylemler kendi sorumluluğumda olacak ve suçlayacak bir baba, koca, patron, iş, şehir, hayat bulunmayacak ve özgürlüğün bedelini bu her yaptığımı, bile isteye yaptığım fikriyle ödeyeceğim. o yüzden derhal inkâr etmeli ve yalan bir esâret yaratmalıyım. bahâneler üreteceğim bir kafes hayatı bulmalıyım.

işte o koca sartre bu konu için şunu der: özgürlüğe mahkûmuz!

fromm da şu kitabı yazmıştır: özgürlükten kaçış.

meselâ bir arabaya binmek istemiyorsunuz, üç adam sizi karga tulumba alıkoydu, zorladı. bununla, kafanıza silah dayanması aynı şey mi? sartre “hayır” der çünkü ölümü seçebilirdiniz, hürdünüz. yâni “mecburum” derken yalan söylüyorsunuz. hatta siz ısrarı, ricâyı da mecbûriyet sayıyorsunuz.

beyefendi der ki: “bu şehirden bıktım.”

varoluşçu der ki: “o zaman git.”

gidebilirsiniz ama kalmayı seçiyorsunuz. öyleyse şikâyet etmeyin, eleştirin.

sevgilinizi terk edemiyorsunuz değil, etmemeyi seçiyorsunuz. intihar etmekle bile tehdit etse siz, katil olmazsınız çünkü varoluşçu şunu der:

“herkes kendi duygu ve davranışlarından kendisi sorumludur.”

işte bu yüzden beni kendine âşık edemezsin, kızdıramazsın, küstüremez, arkadaşım olamazsın, şâyet ben dilemezsem. ben izin verdiğim için buradasın ve ben tercih ettiğim için yas tutuyorum terk edişine. duygularım tek yönlü fışkırır kellemden dışarı, girmez kulaktan içeri ben dilemezsem izinsizi. 

“ailemden iyi terbiye aldım,” demez varoluşçu. uyandığı yıl yıkmıştır geçici inşaatı. ben kendim çizdim kendi karakterimi, kendim istedim de oldum olduklarımı ve istemedim de dönüşmedim olmadıklarıma! kendim…
der!

ailenin dini hak, mezhebi haklı, milletin köklü, dilin derin, babanın takımı şampiyon, biz hep iyi! bu muhteşem tesâdüfler, sürünün otomatik karar refleksleridir ve hürriyet için harika uyuşturuculardır. sen seçtin ve seçebilirsin. şüphe et ve başla. çünkü,

özgürlüğe mahkûmsun!