insanı anlamanın en kestirme yolu negasyonu (yadsıma) anlamaktan geçer. nasıl ki eşyada etki tepkiye müsâvîdir, insanda da tepki etkinin intikamıdır. evvelki gönül ilişkisinin intikamı yenisinden alınır. babaya kızamadığını, kocaya patlarsın. yeni siyasi fırkalar eskileri eleştirerek doğar. ayıp derecedeki şüpheciliğini eski aldatılmışlığına bağlarsın. okulda yapamadığının bağımlısı olursun mezunken. gelirin artınca eski imrenişlere yatırırsın maaşını. ataerkil toplum yaratır feminist nesli. hayvan eziyetçileri hayvan severleri doğurur. yeni jenerasyon öcüdür eskisinin. iftarda patlayana kadar yersin meselâ.
felsefe negasyondan doğmuştur sofistlere kızarak. sokrates’i yaratan geveze tartışmacılar olmuş. aristo, hocası platon’a karşı çıkayım derken aristo olmuş. rönesans, orta çağ karanlığı olmasa başlamazdı. kübist resim, klasik sanatsız olmazdı. modernizm barok’a tepkidir. muhâlefet partiler olmazsa iktidarlar konuşacak şey de bulamaz. beyazlar zencileri ezdiği için rap doğmuş. komünizm, kapitalizm olmasa olmazdı. demek ki neymiş? insan veya bir topluma bir şeyi yaptırmanın yolu, sun’î bir yadsıma konusu tasarlamakmış. ya da neymiş?
