emre timur

freud, libidoyu cinsel enerjiye yakın bir anlamda kullanmıştı. jung’sa yaşam enerjisi gibi kullanır. bence libido bir “anlam verme/abartma yeteneği”. felsefe’m-eşya hakkında düşüncemi bilirsiniz; eşya çıplaktı. o, kendinde bir anlama sâhip değildi. kimse güzel veya korkunç değil, hiçbir hâdise hüzünlü veya destansı değil, özünde çünkü bir öz yok. o uzayda titreyen objelere anlam veren, verebilen biziz. libidosu yüksek olan âşık olur, şiir yazar, savaşır, öfkelenir, kin güder, nefret eder ve sanat yapar. düşük libido kuru hayat demektir. eşyaya özünde olmayan anlamı libidomuz sayesinde veririz. sonra o anlam koku yapmaya başlar. anlamın kokusuna “duygu” diyoruz.

palyaço’nun bilge’sini hatırlayın, hiçbir duygu iyi veya kötü değildir. nefret de sevgi kadar, öfke de hüzün kadar duygudur sadece, yâni enerji. onu nerede hissettiğiniz onu iyi veya kötü yapar. adâletsizlikten nefret etmenin nesi kötü? yas tutarken hüzünlenmeyelim mi? eşya, anlam, duygu serüveninin son halkası ise acı/haz. örnek… zeki müren, yalnız oluşuma anlam yükler “şimdi uzaklardasın,” diyerek. bundan hicran duyarım ve hicran duymaktan haz alırım. o yüzden mesut bahtiyar dinlerim, o yüzden müslüm baba.

libidosu yüksek olanın anlamı çoktur. cinsel enerjisi de öyle. ve estetik zevki tabiî.

şunu belirteyim ki en yüksek libido sanatçıda olur. yoksa sanat yapamaz. bakın o nietzsche’ye filân, o satırlar kuru kafadan çıkar mı? zâten kuruyken yazamaz yazar, boyayamaz ressam ve yontamaz heykeltıraş. ha, dipnot… aşırı anlam delilik de yapar. baş edemezseniz, anlamı biraz kısın. siyah beyaz idare edin bir süre.