emre timur

bir araç öndeki araca korna çalıyor kırmızıda. öndeki araçtan alımlı bir hanımefendi inip arkadaki aracın yanına nazikçe gidiyor ve yine nazikçe “buyurun beyefendi?” diyor. korna çalan adam hemen yumuşuyor: “kusura bakmayın. ben size çalmadım; şu araca çaldım.”

ben diyorum ki, karşında apaçık duran bir ferdin kötü olma ihtimali, hele de aynı talihsizliğin içindeyseniz, çok zor. insanı kötüleştiren başka unsurlar var, konuşalım…

1-otomobil kornası örneğinde olduğu gibi araçların veya sosyal medya örneğinde olduğu gibi telefonların arkasına saklanmak insanı daha kötü kılar. karşısındaki etli kanlı canlı birisiyle gözgözeyken kötülük daha güç.

2-orta duygular orta duygulara evrilir ama -bir dairesel kulvar hayal ediniz- aşkın nefrete evrilmesi hem de oradan tekrar aşka evrilmesi kolaydır.

3-“bir şey kötü olduğu için mi tanrı yasaklar, yoksa yasakladığı için mi kötü saymalıyız?” sorusu ile gazzali uğraşmış. bir kesin inançlının inandığı şey uğruna kurban edilirsin ve seni öldüren de kendini cennetlik sayar. demem o ki vicdan değerli bir şey olmadığı gibi çok da görecelidir. akıldır görecesiz olan, saf, pür, evrensel akıl.

4-bir kişi bir kişiyi dövüyorsa üzülürsün. on kişi bir kişiyi dövüyorsa katılırsın. lincin şehvetinin kokusunu aldı mı duramaz bu sürü memelisi. evet, linç zevklidir çünkü sorumluluk kimsededir.

5-tarih boyunca testosterona sahip olan taraf kaslı, östrojene sahip olan taraf hamile olduğu için erkek ve kadının kötülük biçimi de ayrışmış. sokakta sana saldıran taraf erkek, arkandan iş çeviren taraf kadın oluyor. erkek yumruk atıyor, kadın biriyle aranı bozuyor.

6-joker’i hatırlayın, “kötü olmak kötü geçen bir güne bakar” diyordu ve teorisini ispat etmeye çalışıyordu. katılıyorum.

7-fitne uyuyan bir şeydir. uyuyan fitneleri uyandırmak konusunda yetenekli kişiler var. sonra bir bakmışsın tam olarak tanımadıklarından gelen tam duymadığın haberlerle harekete geçmiş bir kitlenin içindesin. çok örneği var. herkesin gittiği yer rahatlatıcıdır.

8-şeytan hep boynuzlu, sivri dişli, çirkin tasvir edilmiştir ama bence şeytan son derece güzel görünümlü. zekâsına zaten diyecek yok. kaliteli kötülük bir ölçüde zekâ ve hatta eğitim ister.